Procederen in hoger beroep; in arbeidszaken net even anders

“Het Hof Amsterdam is, anders dan de kantonrechter, tot het oordeel gekomen dat er geen redelijke grond bestond voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Het hof herstelt de arbeidsovereenkomst met ingang van de datum per welke de kantonrechter de arbeidsovereenkomst heeft ontbonden. De werknemer dient de transitievergoeding terug te betalen”. 

Deze uitspraak is gepubliceerd op 11 november 2024 en te vinden via deze link: https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:GHAMS:2024:2950”

Nederland kent een systeem van twee feitelijke rechterlijke instanties: eerste aanleg (bij de rechtbank) en hoger beroep (bij het gerechtshof). 

Het (algemene) uitgangspunt in het civiele procesrecht is dat in hoger beroep de juistheid van de in eerste aanleg gegeven beslissing wordt beoordeeld. Ook strekt het hoger beroep over op een volledig nieuwe behandeling en beslissing van de zaak. Er kunnen nieuwe feiten, omstandigheden, nieuwe argumenten en verweren worden aangevoerd. De vordering of het verzoek mag worden gewijzigd en er mag nieuw bewijs worden aangedragen. Daarnaast kunnen fouten uit eerste aanleg worden hersteld. 

Verschillen arbeidsprocesrecht
Het arbeidsprocesrecht verschilt op een aantal punten van het “gewone” procesrecht. Daarvoor moeten we terug naar de situatie van vóór de Wet werk en zekerheid (Wwz), die is ingegaan op 1 juli 2015. Op dat moment kende het arbeidsrecht het rechtsmiddelenverbod. Hoger beroep instellen tegen ontbindingsbeschikkingen was in principe niet mogelijk. Met de invoering van de Wwz is dat veranderd en is hoger beroep en cassatie mogelijk tegen een ontbindingsbeschikking. Anders dan in het reguliere procesrecht geldt dat een dergelijk hoger beroep de tenuitvoerlegging van de beschikking van de kantonrechter niet schorst. 

Een ander verschil is dat de appèlrechter in een ontbindingszaak de beslissing van de kantonrechter niet kan vernietigen als hij tot een ander oordeel komt dan de kantonrechter. Als het hof in hoger beroep oordeelt dat een ontbindingsverzoek ten onrechte is toegewezen, kan de ontbinding niet worden teruggedraaid. Er moet dan worden gekozen tussen het herstel van de arbeidsovereenkomst of toekenning van een billijke vergoeding aan de werknemer. 

Afwijzing ontbinding terecht?
Als de kantonrechter de ontbinding in eerste aanleg afwijst, zal het hof naar de actuele situatie beoordelen of de afwijzing terecht is. Dit gebeurt aan de hand van de ten tijde van de beslissing bekende feiten en omstandigheden (en dus ook die van na de datum van beschikking in eerste aanleg). Dit is een zogeheten ex nunc-toetsing.

Is het hof het oneens met de kantonrechter en is er aanleiding om de arbeidsovereenkomst wel te beëindigen dan moet het Hof een einddatum vaststellen. Ook zal het hof beoordelen of de werknemer recht heeft op een transitievergoeding en/of aanvullende, billijke, vergoeding. Hier geldt hetzelfde toetsingskader als in eerste aanleg.   

Mocht de kantonrechter de arbeidsovereenkomst in eerste aanleg wél ontbinden dan moet het hof de juistheid van die beslissing ex tunc (vanuit het verleden) beoordelen. Er wordt dan géén rekening gehouden met feiten en omstandigheden die zich na de beslissing in eerste aanleg hebben voorgedaan. Dat geldt ook voor de vraag of de ontbinding het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever respectievelijk de werknemer. De hoogte van de transitievergoeding en eventuele billijke vergoeding wordt dan weer wel ex nunc getoetst. 

Toetsing ex nunc
Voor het algemene procesrecht geldt een toetsing ex nunc. Daar mogen dus nieuwe feiten worden aangedragen, ook wanneer die spelen na de beslissing van de kantonrechter, zolang die maar bij de grieven (klachten die de advocaat tegen de uitspraak van de kantonrechter instelt) worden aangevoerd.

Alleen advocaten mogen bij een gerechtshof hoger beroep instellen of verweer voeren in arbeidszaken. Procederen in hoger beroep is specialistisch werk. In principe krijgen partijen maar één ronde de gelegenheid om hun processtukken en hun grieven in te dienen.

Wij procederen met enige regelmaat in arbeidszaken, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep. Wilt u meer informatie of door ons laten beoordelen of hoger beroep zinvol is? Neem dan gerust contact met ons op of maak een afspraak voor een eerste vrijblijvend gesprek tijdens ons Advocatenspreekuur. Kijk daarvoor op deze pagina. Wij staan zowel werkgevers als werknemers bij.